Suiker en de relatie tot het gebit
Auteur: Donna van der Laarse
Dat zoetigheid niet goed is voor ons gebit dat weten we inmiddels allemaal.
Suiker veroorzaakt gaatjes in ons glazuur en moet zoveel mogelijk worden gematigd zou je denken.
Toch is het vandaag de dag nog altijd lastig om bij mensen de cariës activiteit in de mond te verminderen.
Nog steeds zien we patiënten in de praktijk met snelle vorming van cariës, en vergeet ook niet de jeugd met soms al een melkgebit vol vullingen.
In deze blog ga ik dieper in op wat suikers precies doen met ons gebit, welke soorten suikers er zijn en wat het basisadvies is volgens het Ivoren Kruis.
Wat zijn suikers precies?
Suikers zijn zoet en worden toegevoegd aan maaltijden om het zoeter te maken.
Mensen houden van zoet, onze eerste ervaring met zoetigheid begint immers al met het drinken van borstvoeding.
Suikers komen van nature voor in fruit, melk en honing, maar het grootste aandeel van suikers wat wij tot ons nemen is er in de fabriek aan toegevoegd.
We spreken van Monosachariden = enkelvoudige suikers
Disachariden=tweevoudige suikers
Polysachariden=meervoudige suikers
De meest bekende vorm van suiker is sacharose oftewel tafelsuiker.
Cariogeniteit
Gaatjes beginnen als doffe witte plekken in glazuur en eindigen in een bruine aantasting van het dentine,in het zachte tandweefsel.
Wanneer het proces verder gaat zal er zich letterlijk een gat in de tand of kies vormen en zorgen voor zenuwpijn.
Van alle suikers is sacharose het meest cariogeen en lactose, dit is de suiker in melk het minst.
De cariogeniteit neemt toe wanneer de suiker wordt gecombineerd met een zetmeel.
Als voorbeeld, Een cake of ontbijtkoek veroorzaakt sneller gaatjes dan een niet plakkerig snoepje.
Ook is er geen verschil tussen Intrinsieke suikers dit zijn de suikers die van nature in voeding zit zoals fruit en de niet melk-extrensieke suikers, dit zijn suikers die thuis of in de industrie aan onze voeding wordt toegevoegd.
Beide zijn voor ons gebit cariogeen, alleen zal door de mate waarin we deze voeding eten minder snel een risico zijn bij de intrinsieke suikers.
Vals spelen
Ik merk dat steeds meer mensen bewust kiezen voor producten waar minder suiker in zit.
Maar in de supermarkt moet je goed opletten welke producten je dan kiest.
De claim : Geen toegevoegde suikers kom je veel tegen op dranken en zuivelproducten.
Vaak zit hier dan een intrinsieke suiker in vanuit fruit en is het product evengoed cariogeen.
Andere manieren om levensmiddelen zoet te maken is door middel van zoetstoffen.
De meest gebruikte stoffen zijn bijvoorbeeld: Aspartaam, Cyclamaat, Ace Sulfaam-K, Stevia, Sorbitol, Malitol en Xylitol.
Deze stoffen kunnen veel zoeter zijn dan suiker en zijn allemaal niet cariogeen.
Leuk om te weten, de stof Xylitol heeft ook een anti cariogene werking en heeft dus een gunstige werking voor onze tandjes.
Daarom wordt deze stof regelmatig toegevoegd aan kouwgom en staat er op de verpakking gebitsbeschermende kouwgom.
Extra goed is het nemen van kouwgom na bijvoorbeeld zure voedingsmiddelen zodat het glazuur geremineraliseert wordt en dus beschermt tegen de zuuraanval.
Suikerrush
In de jaren vijftig en zestig waren het aantal mensen met cariës op zijn hoogst.
De oorzaak was de grote hoeveelheden suiker die men nam in de voeding.
Gelukkig is in de jaren zeventig dit helemaal teruggedrongen dankzij de komst van fluoride.
Volgens het WHO( Wereld gezondheids organisatie) is in landen waar het suikergebruik onder de 10 kg per jaar ligt, is het cariës incidentie het laagst.
Het risico op cariës neemt toe als het suikergebruik boven de 15 kg per jaar is.
Fijn om te weten: Door fluoride kan er meer dan 20 kg suiker per jaar worden gegeten zonder dat het cariësisico toeneemt.
Tips voor een sterk en gezond gebit!
Suikergebruik tussen maaltijden door verhoogt de cariogeniteit.
Beperk dus het aantal tussendoortjes en snacks of snoep verstandig! Neem wat nootjes in plaats van een koekje.
Suiker is schadelijker als de inname frequentie hoger is.
Dus houd het bij dat ene chocolaatje in plaats van een hele zak M&M’s
Zodra er gestopt wordt met de inname van suikers tussendoor neemt de cariësactiviteit af.
Goed voor de lijn en beter voor je gebit!
Houd het bij maximaal 7 eet/drinkmomenten per dag.
Dat houd in: ontbijt, lunch, avondeten en maximaal 4 tussendoortjes op een dag.
Na het eten of drinken minstens twee uur wachten tot een volgende maaltijd.
Een uur voor het tandenpoetsen geen zure voedingsmiddelen eten of drinken.
Bij gevoeligheid voor cariës kies een product wat fluoride bevat en neem een gel of spoelmiddel extra om het gebit sterker te maken.
Een goed product is bijvoorbeeld: Oravall mondwater en Mara Expert Fluoride gel
Na het tandenpoetsen in de avond geen maaltijden meer nemen of eten of drinken in bed
Bron: Basisadvies Voeding Ivoren Kruis 2015
Andere informatie komt van de cursus Mondzorg en voeding door Louise Witteman en Lienke van Deuzen.