Auteur: Huberta Boshaven – laatst bijgewerkt  2 oktober 2024

Nogal wat mensen zijn bang voor tandarts, of liever gezegd voor zijn of haar behandelingen. Maar liefst vier op de tien volwassenen gaat met trillende benen naar de tandarts. En één op de acht is zelfs heel erg bang. Tot slot zijn er nog zo’n 800.000 Nederlanders, die zo bang zijn dat ze helemaal niet meer naar de tandarts gaan.

Over het algemeen is de angst voor tandartsbehandelingen in de jeugd ontstaan. Veel ouderen hebben een waar trauma opgelopen van de behandelingen en de omgangsvormen van (school) tandartsen. Gelukkig is de sfeer bij de tandarts vandaag de dag heel anders. Bij kinderen en jongeren is de angst voor de tandarts dan ook aanzienlijk minder. Ongeveer 15% van de kinderen is bang voor de tandarts, waarvan zo’n 6% erg bang.

Als je zelden of zelfs helmaal nooit naar de tandarts gaat heeft dat nogal wat consequenties voor je gebit en mondgezondheid. In dit artikel gaan we kijken hoe je jouw angst voor tandartsbehandelingen aan kunt pakken.

Te weinig of zelfs helemaal niet naar de tandarts gaan

Je kunt je gebit dagelijks nog zo goed verzorgen, er komt een moment dat je naar de mondhygiënist of de tandarts moet. Al is het alleen maar vanwege tandsteen, dat zich ook afzet bij een perfecte mondhygiëne. Tandsteen is de bron van veel problemen en nooit een gebitsreiniging laten uitvoeren leidt onherroepelijk tot een ongezond gebit en tandvlees. Bovendien lijden zowel je uiterlijk als de kwaliteit van je adem onder een verwaarloosd gebit. Dat heeft weer negatieve gevolgen voor je zelfvertrouwen en je sociale leven.

Als je noodzakelijke behandelingen uitstelt, zullen ze in de toekomst alleen maar ingrijpender zijn. Een klein gaatje kan tijdens de periodieke controle worden ontdekt en gevuld. Gaan er een paar jaar overheen, dan wordt dat kleine gaatje een groot gat. De behandeling zal langer duren en de vulling veel groter dan daarvoor. Blijf je nog langer wachten dan loopt het behoud van de tand of kies gevaar en wordt de noodzakelijke behandeling nog ingrijpender in de vorm van een kroon of implantaat.

Wel naar de tandarts, maar met vreselijke bibbers

Gezien het bovenstaande is het goed dat je je over je angst heen zet en toch naar de tandarts gaat. In de wachtkamer kun je de bibbers krijgen, alleen al door de geluiden. Bedenk dat de omgangsvormen van tandartsen en de tandheelkundige techniek niet meer te vergelijken zijn met de horror uit je jeugd. De meeste tandartsen zorgen voor een prettige en geruststellende en geven vooraf informatie over de behandeling die je te wachten staat. Bij een eerste afspraak na een lange tijd kun je bijvoorbeeld de eerste keer alleen voor een controle gaan. Zo kun je kennis maken met de tandarts en aangeven hoe bang je bent voor de behandelingen. Zeker bij extreme angst kun je dit het best van te voren aangeven zodat er wat extra tijd voor je wordt uittrokken.

Angst voor pijn

Tegen de tijd dat er daadwerkelijk behandeld gaat worden, kun je afspreken dat je voor een simpele ingreep, waarbij eigelijk geen verdoving nodig is, toch een verdoving krijgt. En wanneer een verdoving normaal gesproken nodig is, verlopen ook die behandelingen nagenoeg pijnloos. Inclusief de beruchte wortelkanaalbehandeling. Er zijn weliswaar zware ingrepen, zoals het trekken van tand of kies. Spreek dan met de tandarts een teken af, zoals je hand opsteken. Als het je dan even teveel wordt kan de tandarts de behandeling even onderbreken en ondertussen heb je meer controle.

Wat de tandarts doet

Alle behandelingen, die ook maar enigszins pijnlijk zijn, worden standaard verdoofd. Sommige tandartsen zijn gespecialiseerd in patiënten die bang zijn voor de tandartsbehandeling, zij worden ook wel “angst-tandartsen” genoemd.  Afgezien van dat ze je op je gemak stellen, werken ze imet lachgas of dormicum als dat nodig is om jou toch te kunnen behandelen. Bij extreme angst voor de tandarts is er nog de mogelijkheid van behandeling onder narcose. Dit gebeurt in een ziekenhuis of tandheelkundige kliniek, waarbij je helemaal niets van de behandeling merkt.

Middelen als lachgas, dormicum en narcose worden uiteraard alleen gebruikt als het echt niet anders kan, dus niet als je een beetje zenuwachtig wordt voor een kleine vulling.

Wat kun je zelf doen?

Zoals hierboven al vermeld: geef aan de tandarts aan dat je bang bent voor de behandeling, zodat hij of zij daar rekening mee kan houden. Zelf kun je kijken naar ontspanningsoefeningen en je daar  voor én tijdens de behandeling op richten. Of neem oortjes mee en luister tijdens de behandeling naar rustgevende muziek.

Een ander idee is EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing) therapie, waarmee trauma’s verrassend snel kunnen worden verholpen. Meer informatie over EMDR en een lijst van EMDR-therapeuten vind je hier.

Een goede mondhygiëne is belangrijk voor iedereen

Of je nu wel of niet bang bent voor tandartsbehandelingen, een goede mondhygiëne zorgt ervoor dat je die zo min mogelijk nodig hebt. En regelmatige controle helpt om de behandelingen zo min mogelijk ingrijpend te houden.

• Poets je tanden minimaal twee maal per dag gedurende 2 minuten
• Gebruik een goede, mondvriendelijke tandpasta
• Flos of rager één keer per dag met een waterflosser, flosboogjes of interdentale borsteltjes
• Reinig je tong dagelijks met een goede tongreiniger
• Spoel na met mondwater en let ook hierbij op de ingrediënten

Bij mondzorg-producten als tandpasta en mondwater zijn de ingrediënten cruciaal. Bijtende en antiseptische middelen als alcohol, chloorhexidine, waterstofperoxide en SLS (sodium lauryl sulfaat) doen je mondgezondheid op de lange duur meer kwaad dan goed. Mondvriendelijke middelen respecteren het natuurlijke evenwicht van de mondflora.

Tandpasta en mondwater van RyttPro, JuliBrite en Oxyfresh zijn voorbeelden van effectieve, maar milde mondzorg-producten. Je vind je bij de Mondzorgzaak.